Sanayinin en önemli malzemelerinden biri çeliktir. Özellikle makine imalatında çelik malzeme çok kullanılmaktadır. Makine imalatında en çok kullanılan çelikler ise sementasyon çelikleridir. Çelik malzemede aşınma ve korozyon çok olduğu için malzeme kayıpları da yüksek olur. Bu soruna çözüm ise sementasyon işlemidir. Sementasyon en eski yüzey sertleştirme yöntemidir ve alaşımlı ve alaşımsız çeliklere uygulanır. Bu işlem çeliğin yüzeyine karbon verilerek ve emdirilerek gerçekleştirilir. Sementasyon çelikleri dişliler, miller, piston pimleri, zincir dişlileri, diskler, rulmanlı yataklar, ölçü ve kontrol aletleri, kesici takımlar gibi aletlerin imalatında kullanılır.
Sementasyon işlemi parça son şeklini aldıktan sonra uygulanır ve bu durum parçanın işlenmesini de kolaylaştırır. Sementasyon çelikleri bazı takım çeliklerinden daha ucuzdur. Kullanım alanına uygun sementasyon çeliği seçimi ancak deneyimle yapılabilir. Sementasyon çeliğinin istenen derinliğe ve sertliğe ulaşması için çeliğin içyapı temizliğinin de yapılması gerekir. Alaşımlı ve alaşımsız çelikler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Ayrıca sementasyon çelikleri düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç gruba ayrılır. Dizdar Metal olarak sementasyon çeliği seçiminin doğru yapılması konusunda firmalara teknik destek veriyoruz.
Ülke sanayisinin gelişimi kaliteli üretimle olur. Kaliteli üretim için ise kaliteli malzeme gerekir. İmalat sanayinin en önemli malzemesi de çeliktir. Dizdar Metal firması olarak soğuk iş çeliği, sıcak iş çeliği, sementasyon çeliği, ıslah çeliği gibi ürünlerin toptan ve perakende satışlarını, ithalat ve ihracatını yapıyoruz. Otomotiv sanayi başta olmak üzere inşaat, makine, savunma sanayi ve tarım sektöründen yüzlerce firmaya çelik tedariği yapıyoruz. Kendi modern laboratuvarımızda ısıl işlemi, sertlik ölçümü, dayanım ölçümü, sertleştirilmiş malzemenin istenen ebatlarda kesimi gibi işlemleri yapıyoruz.
Dizdar Metal olarak çelik tedariğinde her zaman kalite ve uygun fiyat prensibiyle hizmet verdik ve bu prensiplerimizle müşteri memnuniyeti sağladık. Maliyetleri en düşük seviyede tutmak için gereken tüm önlemleri alıyoruz ve müşterilerimize en uygun fiyatlarla ürün satışı yapıyoruz. Ayrıca ürünlerin nakliyesini de kendi araçlarımızla yapıyoruz ve zamanında teslimat ilkesinden vazgeçmiyoruz. Web sitemizde hizmet alanlarımızı, ürünlerimizi ve ürün detaylarını inceleyebilir ve online olarak da sipariş verebilirsiniz.
Genel Özellikler
Sementasyon çelikleri, yüzeyde sert ve aşınmaya dayanıklı. çekirdekte ise daha yumuşak ve tok özelliklerin istendiği, değişken ve darbeli zorlamalara dayanıklı parçaların imalinde kullanılan, düşük karbonlu, alaşımsız veya alaşımlı çeliklerdir.
Parçaya bu özelliklerin kazandırılması, çelik yüzeyine karbon emdirilmesi suretiyle olur. Sementasyon çelikleri, dişliler, miller, piston pimleri, zincir baklaları, zincir dişlileri ve makaraları, diskler, kılavuz yatakları, rulmanlı yataklar, merdaneler, bir kısım ölçü ve kontrol aletleri, orta zorlamalı parçalar, kesici takımlar gibi parçaların imalinde kullanılırlar.
Sementasyon çeliklerinin kullanımı, yüzeyde aynı sertlik değerini verecek yüksek karbonlu çeliklerin kullanımına nazaran, şu avantajları sağlar.
– Sementasyon işlemi parça kısmen veya tamamen son şeklini aldıktan sonra uygulandığı için, parçanın işlenmesi oldukça kolaydır.
– Parçanın yüzeyinde sonradan işlenecek, sertleşmesi istenmeyen kısımlar var ise, bu bölgeler özel pasta veya elektrolitik bakır ile kaplanarak örtülür. Sementasyon işlemi bu kısımlara tesir edemeyeceğinden sonradan kolayca işlenir.
– Sementasyon işlemi sonrasında, çekirdek bölgesi yumuşaklığını koruyacağından, sertleştirme sırasında ortaya çıkabilecek çarpılmalar oldukça azdır.
– Semente edilmiş çeliklerin iç kısımları kolayca işlenebilir.
– Sementasyon çeliklen, yüzeyde aynı sertliği verebilecek, çoğu zaman takım çeliği durumundaki yüksek karbonlu çeliklerden daha ucuzdur.
Ancak, uygun sementasyon çeliğinin seçimi ve doğru sementasyon işlemi çok dikkat ve tecrübeyi gerektirir. Sementasyon işleminin iyi sonuç vermesi (istenilen sementasyon derinliğine ve sertliğe ulaşılması), kullanılan çeliğin iç yapı temizliği ile yakından ilgilidir.
Iç yapı temizliği, sıvı çeliğin bünyesinde eritilmiş halde bulunan gazlardan (hidrojen, oksijen ve azot) arındırılması ve oksit sülfür inklizyonlarından temizlenmesi işlemidir.
– Sementasyon çelikleri,
– Kalite çelikleri (alaşımsız),
– Alaşımlı çelikler,
olmak üzere iki grupta toplanır. Genel olarak; semente derinliği -0,2-1,5 mm arasında olabilir.
Sementasyon çeliklen ayrıca düşük sertleşebilen, orta sertleşebilen, yüksek derecede sertleşebilen olmak üzere üç gruba ayrılır. Sementasyon çeliklerinin karbon yüzdesi 0.10-0.20 arasında değişir.
Bu grup çeliklerin en önemli özelliği: Düşük karbon nedeni ile ‘tokluk’ özelliğidir. C yüzdesi fazla ise derinlemesine sertleşmek tokluk özelliğini zayıflatır.
Düşük karbonlular; düşük bünye sertliğine sahip olup buna karşılık yüksek tokluk istenilen yerlerde,
Yüksek C.lu türler ise; yüksek bünye sertliği istenilen yerlerde tercih edilir.
Kesit büyüdükçe daha yüksek alaşımlı çelikler kullanılmalıdır.
Kullanım yeri itibariyle Dişli çelikleri denmiştir. Dişlerde önemli olan özellikler: aşınma ve yorulma mukavemetinin yüksek olması gereğidir.
Yüzey sertleştirme derinliği arttıkça yorulma ömrü de artar. Yorulma mukavemetini en çok etkileyen eleman “C” miktarıdır.
Bu özelliklerde yüzey sertleştirme işlemleri ile sağlanır.
| Malz. No. | DIN | SAE/AISI | C | Si | Mn | Pmax | Smax | Cr | Mo | Ni |
| 1.0301 | C 10 | 1010 | 0.07-0.13 | £0.40 | 0.30-0.60 | 0.045 | 0.045 | – | – | – |
| 1.0401 | C 15 | 1015 | 0.12-0.18 | £0.40 | 0.30-0.80 | 0.045 | 0.045 | – | – | – |
| 1.1121 | Ck 10 | 1010 | 0.07-0.13 | £0.40 | 0.30-0.60 | 0.035 | 0.035 | – | – | – |
| 1.1141 | Ck 15 | 1015 | 0.12-0.18 | £0.40 | 0.30-0.60 | 0.035 | 0.035 | – | – | – |
| 1.7015 | 15 Cr 3 | 5015 | 0.12-0.18 | 0.15-0.40 | 0.40-0.60 | 0.035 | 0.035 | 0.40-0.70 | – | – |
| 1.7131 | 16 MnCr 5 | 5115 | 0.14-0.19 | £0.40 | 1.00-1.30 | 0.035 | 0.035 | 0.80-1.10 | – | – |
| 1.7147 | 20 MnCr 5 | 5120 | 0.17-0.22 | £0.40 | 0.60-0.90 | 0.035 | 0.035 | 1.00-1.30 | – | – |
| 1.7321 | 20 MoCr 4 | – | 0.17-0.23 | £0.40 | 0.70-1.00 | 0.035 | 0.035 | 0.30-0.60 | 0.40-0.50 | – |
| 1.7325 | 25 MoCr 4 | – | 0.23-0.29 | 0.15-0.40 | 0.60-0.90 | 0.035 | 0.035 | 0.40-0.60 | 0.40-0.50 | – |
| 1.5919 | 15 CrNi 6 | – | 0.14-0.19 | £0.40 | 0.40-0.60 | 0.035 | 0.035 | 1.40-1.70 | – | 1.40-1.70 |
| 1.5920 | 18 CrNi 8 | – | 0.15-0.20 | 0.15-0.40 | 0.40-0.60 | 0.035 | 0.035 | 1.80-2.10 | – | 1.80-2.10 |
| 1.6587 | 17 NiCrMo 6 | – | 0.15-0.21 | £0.40 | 0.50-0.90 | 0.025 | 0.035 | 1.50-1.80 | 0.25-0.35 | 1.40-1.70 |
| 1.6523 | 21 NiCrMo 2 | 8620 | 0.17-0.23 | £0.40 | 0.65-0.95 | 0.035 | 0.035 | 0.35-0.70 | 0.15-0.25 | 0.40-0.70 |
| 1.1140 | Cm 15 | – | 0.12-0.18 | £0.40 | 0.30-0.60 | 0.035 | 0.020-0.040 | – | – | – |
| 1.7139 | 16 MnCrS 5 | – | 0.14-0.19 | £0.40 | 1.00-1.30 | 0.035 | 0.020-0.040 | 0.80-1.10 | – | – |
| 1.7149 | 20 MnCrS 5 | – | 0.17-0.22 | £0.40 | 1.10-1.40 | 0.035 | 0.020-0.040 | 1.00-1.30 | – | – |
| 1.7323 | 20 MoCrS 4 | – | 0.17-0.23 | £0.40 | 0.70-1,00 | 0.035 | 0.020-0.040 | 0.30-0.60 | 0.40-0.50 | – |
| 1.7326 | 25 MoCrS 4 | – | 0.23-0.29 | 0.15-0.40 | 0.60-0.90 | 0.035 | 0.020-0.035 | 0.40-0.60 | 0.40-0.50 | – |
| 1.5713 | 13 NiCr 6 | 3415 | 0.10-0.17 | 0.15-0.35 | 0.30-0.50 | 0.035 | 0.035 | 0.65-0.85 | – | 1.35-1.50 |
| 1.5752 | 14 NiCr 14 | 3415; 3310 | 0.14-0.20 | £0.40 | 0.40-0.70 | 0.035 | 0.035 | 0.60-0.90 | – | 3.00-3.50 |
| 1.7243 | 18CrMo 4 | – | 0.15-0.21 | £0.40 | 0.60-0.90 | 0.035 | 0.035 | 0.90-1.20 | 0.15-0.25 | – |
| Malz. No. | DIN | SAE/AISI | KULLANIM YERLERİ |
| 1.0301 | C 10 | 1010 | Düşük çekirdek dayanımlı ve orta zorlanmalı, yapı ve makine parçaları |
| 1.0401 | C 15 | 1015 | Manivela kolu, burç, makara, dişli çark, ölçü aleti ve benzeri yapı ve makine parçaları |
| 1.1121 | Ck 10 | 1010 | Düşük çekirdek dayanımlı manivela kolu, burç, pim gibi beyaz eşya ve büro makine aşınma parçaları |
| 1.1140 | Cm 15 | – | Titreşimli çalışan ve düşük çekirdek zorlamalı yapı ve makine parçaları |
| 1.1141 | Ck 15 | 1015 | Düşük çekirdek dayanımlı manivela kolu, burç, pim muylu gibi küçük makine parçaları |
| 1.5713 | 13 NiCr 6 | 3415 | Makine ve otomobillerde, dişli çark, zincir dişlisi, mil gibi küçük boyutlu fazla zorlanan parçalar |
| 1.5752 | 14 NiCr 14 | 3415; 3310 | Kam milleri, dişli tekerleği, standart gerilimli kardan mafsalları |
| 1.5919 | 15 CrNi 6 | – | Makine ve otomobillerde, dişli çark, zincir dişlisi, mil gibi küçük boyutlu fazla zorlanan parçalar |
| 1.5920 | 18 CrNi 8 | – | Kalın kesitli dişli çark, tabak dişli ve tahrik parçası gibi fazla zorlanan aktarma organı parçaları |
| 1.6523 | 21 NiCrMo 2 | 8620 | Çok fazla zorlanan, makine ve otomobillerde dişli çark, pim, mil, şalter kovanı ve benzer parçalar |
| 1.6587 | 17 NiCrMo 6 | – | Çok fazla zorlanan, aktarma organı parçaları, kalın kesitli çarklar, benzeri aşınmaya maruz parçalar |
| 1.7015 | 15 Cr 3 | 5015 | Makara yatağı, makara, ölçü aleti, piston pimi, diferansiyel parça dişli çark, vidalı mil vb. |
| 1.7131 | 16 MnCr 5 | 5115 | Dişli çark, aktarma organı parçaları, kardan yuvası, mil, pim, burç ve benzer parçalar |
| 1.7139 | 16 MnCrS 5 | – | Kükürt ilavesi ile talaşlı işleme özelliği iyileştirilmiş 1.7131 malzeme |
| 1.7147 | 20 MnCr 5 | 5120 | Aktarma organı parçaları, dişli çark, tabak ve konik dişli, kalın kesitli mil, pim, burç ve benzeri parçalar |
| 1.7149 | 20 MnCrS 5 | – | Kükürt ilavesi ile talaşlı işleme özelliği iyileştirilmiş 1.7147 malzeme |
| 1.7243 | 18CrMo 4 | – | Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları |
| 1.7321 | 20 MoCr 4 | – | Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları |
| 1.7323 | 20 MoCrS 4 | – | Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları |
| 1.7325 | 25 MoCr 4 | – | Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları |
| 1.7326 | 25 MoCrS 4 | – | Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları |
